Vai trò của báo chí: Truyền thông hay phản biện những bất công trong xã hội?

Báo chí, từ lâu, đã được ví như "quyền lực thứ tư" của xã hội, bên cạnh lập pháp, hành pháp và tư pháp. Với vai trò là một kênh truyền thông quan trọng, báo chí có nhiệm vụ cung cấp thông tin và truyền tải những vấn đề thời sự, xã hội đến đông đảo công chúng. Nhưng câu hỏi đặt ra là: báo chí chỉ nên giữ vai trò truyền thông thuần túy hay cần mạnh dạn lên tiếng phản biện những bất công trong xã hội?

Trước hết, không thể phủ nhận rằng vai trò truyền thông của báo chí rất quan trọng. Nhờ báo chí, những thông tin về chính sách, pháp luật, đời sống kinh tế và văn hóa được phổ biến rộng rãi, giúp công chúng hiểu rõ về những gì đang diễn ra xung quanh. Các hoạt động tuyên truyền này không chỉ mang tính chất thông tin mà còn góp phần định hướng dư luận, lan tỏa những giá trị tích cực, và thúc đẩy sự phát triển của xã hội.

Tuy nhiên, nếu báo chí chỉ dừng lại ở việc truyền thông thuần túy mà không dám đối diện với những bất công, sự thật không được phơi bày thì sứ mệnh của báo chí đã không được thực hiện đầy đủ. Những bất công trong xã hội, từ các vấn đề về quyền con người, môi trường, đến các hiện tượng tiêu cực như tham nhũng, lạm quyền hay bạo lực, đều cần được phản ánh một cách thẳng thắn và công tâm. Báo chí, với vai trò là người giám sát của công chúng, cần dũng cảm phản biện và chỉ ra những sai sót, bất công trong các chính sách hoặc hành động của những người có quyền lực.

Mặt khác, việc phản biện không có nghĩa là chỉ trích một cách tiêu cực hay gây chia rẽ xã hội. Sự phản biện của báo chí phải được thực hiện trên nền tảng sự thật, chứng cứ rõ ràng, và tôn trọng pháp luật. Phản biện mang tính xây dựng chính là cách để báo chí đóng góp vào việc hoàn thiện xã hội, thúc đẩy sự minh bạch và công bằng. Qua đó, người dân có thể có cái nhìn đa chiều về các vấn đề xã hội, từ đó tự đưa ra quan điểm và lập trường của mình.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự bùng nổ thông tin như hiện nay, nhiệm vụ của báo chí trở nên nặng nề hơn bao giờ hết. Sự cân bằng giữa vai trò truyền thông và phản biện chính là yếu tố quyết định đến uy tín và trách nhiệm của người làm báo. Giữa hàng loạt luồng thông tin, một số cơ quan báo chí có thể dễ dàng rơi vào sự thoả hiệp, tránh né những vấn đề nhạy cảm để bảo toàn lợi ích. Nhưng điều này sẽ dần làm suy giảm niềm tin của công chúng, khiến báo chí trở thành công cụ truyền thông một chiều, thay vì là "người canh gác" cho xã hội.

Vậy nên, báo chí không chỉ nên giữ vai trò truyền thông, mà phải mạnh dạn đứng lên phản biện những bất công. Đây không chỉ là nhiệm vụ mà còn là trách nhiệm của những người làm báo, nhằm bảo vệ lợi ích chung và thúc đẩy một xã hội công bằng, văn minh hơn. Phản biện đúng lúc, đúng chỗ không chỉ làm sáng tỏ sự thật mà còn khơi dậy lòng tin của người dân vào hệ thống báo chí, và quan trọng hơn, vào công lý xã hội.

Nhà báo Hoàng Tuấn