Ngọt bùi và đắng cay của nghề báo điều tra

Một bài báo điều tra có thể thay đổi số phận của nhiều người. Nhưng điều đau lòng nhất là đôi khi, người cầm bút cũng không thể kiểm soát được những gì sẽ xảy ra sau khi sự thật được phơi bày. Sáu năm trước, tôi viết về một vụ việc mà tôi tin rằng nó sẽ giúp vạch trần sai phạm, giúp những người bị thiệt hại đòi lại công bằng. Và rồi, sáu năm sau, công lý mới được thực thi—Công an Đắk Nông gửi thông báo khởi tố vụ án.

 

Sáu năm trời, bao nhiêu điều đã đổi thay. Xã hội vẫn xoay vần, những con người trong vụ việc đó cũng có kẻ mất, người còn, có người đã an nhiên bước tiếp, có kẻ vẫn gánh trên vai những hậu quả do chính mình gây ra. Một vụ án được làm sáng tỏ, giúp bao người lấy lại được quyền lợi, nhưng cũng khiến một số người phải vào tù. Tôi đã từng nghĩ, liệu họ có từng hối hận về những gì họ đã làm, hay họ chỉ đơn giản là kẻ bị bắt buộc phải trả giá khi thời gian không còn che giấu được những sai phạm?

 

 

Tôi nhớ rõ thời điểm bài báo ấy được đăng tải vào năm 2019. Không lâu sau, Công an Đắk R’Lấp đã gửi giấy triệu tập tôi. Họ yêu cầu tôi có mặt vào đúng 8h sáng ngày 28 Tết. Đó là thời điểm cả nước đang chuẩn bị nghỉ ngơi, đón một cái Tết an lành. Vậy mà, tôi lại phải ngồi trước những điều tra viên, trả lời về những gì mình đã viết.

 

Trước khi đi, tôi đã gọi hỏi: “Sao các anh không mời Tổng Biên tập, mà lại triệu tập tôi?”

 

Câu trả lời là: “Bài báo của anh chính là một nguồn tin tố giác tội phạm.” Và rồi, trong thông báo triệu tập, tôi thấy dòng chữ: “Nhận được tố giác tội phạm của ông...”

 

Tôi chợt hiểu rằng, đôi khi nhà báo không chỉ là người đưa tin, mà còn là nhân chứng, là người châm ngòi để công lý được thực thi. Nhưng trong nhiều tình huống, chính chúng tôi cũng trở thành người bị cuốn vào guồng xoay của sự thật.

 

 

Với một nhà báo điều tra, có những câu chuyện khiến ta trăn trở mãi. Một vụ án bị lãng quên rồi bỗng dưng được khơi lại, có người được giải oan, có kẻ bị trừng phạt. Những dòng chữ tưởng chừng như vô tri trên mặt báo lại có thể quyết định số phận của con người. Đó là điều nặng nề nhất mà một người cầm bút phải đối mặt.

 

Chúng tôi viết để công lý sáng tỏ, để sự thật được phơi bày. Nhưng khi những kẻ vi phạm bị bắt, bị kết án, khi họ ngồi sau song sắt, khi gia đình họ gánh chịu nỗi đau, tôi lại tự hỏi: Liệu mình có nên cảm thấy tội lỗi?

 

Nhưng rồi, tôi tự nhủ: Chúng ta không thể gánh hết nỗi đau của người khác, cũng như không thể nhắm mắt làm ngơ trước sự bất công. Nếu không có những người dám đứng lên, sự thật sẽ mãi bị chôn vùi.

 

Công lý luôn có giá của nó, và đôi khi, những người đi tìm công lý cũng phải trả một cái giá rất đắt.