Hoàng Tuấn
Trong mỗi Thánh lễ, khi linh mục mời cộng đoàn “chúc bình an cho nhau”, cả nhà thờ vang lên những nụ cười, cái bắt tay, ánh mắt chan hòa. Đó là khoảnh khắc linh thiêng, nhắc nhở rằng bình an của Chúa Kitô vượt lên mọi hiểu biết và được trao tặng cho mỗi người. Nhưng nghịch lý thay, bước ra khỏi nhà thờ, không ít gia đình lại mất bình an ngay trong chính mái ấm của mình. Vợ chồng thay vì nâng đỡ, lại nghi kị, chấp trách từng lời nói; thay vì chia sẻ, lại im lặng lạnh lùng. Làm sao để bình an từ bàn thờ trở thành bình an trong bữa cơm gia đình?
Bình an trong Thánh lễ – quà tặng thiêng liêng
Trong phụng vụ, khi linh mục đọc: “Anh chị em hãy chúc bình an cho nhau”, mọi người cùng cúi đầu, siết chặt tay, trao cho nhau cái nhìn thân thiện. Một người công nhân bắt tay một doanh nhân, một cụ già mỉm cười với em bé. Đó không còn là sự khác biệt giai cấp hay tuổi tác, mà là dấu chỉ của hiệp thông trong Đức Kitô.
Thánh Phaolô từng viết: “Bình an của Thiên Chúa vượt lên trên mọi hiểu biết, sẽ giữ gìn lòng trí anh em trong Đức Kitô Giêsu” (Pl 4,7). Bình an ấy không đến từ tiền bạc, không đến từ sự im lặng cưỡng ép, mà là sự hiện diện của Chúa trong tâm hồn. Đức Giáo hoàng Phanxicô cũng khẳng định: “Bình an không phải là sự yên ổn giả tạo, nhưng là hoa trái của công lý và tình yêu.”
Cử chỉ chúc bình an trong Thánh lễ nhắc ta rằng: bình an là quà tặng, không phải sản phẩm của tranh đấu hay khôn khéo. Nhưng thử hỏi, khi trở về nhà, ta có thực sự giữ được quà tặng ấy, hay lại nhanh chóng đánh mất nó trong những chuyện thường nhật?
Một chị giáo dân kể: “Sáng Chúa nhật, vợ chồng tôi cùng nhau đi lễ, tay trong tay chúc bình an. Thế nhưng chỉ một tiếng sau, vì chuyện tiền học của con, chúng tôi đã lời qua tiếng lại. Tôi giận, anh im lặng. Cái ‘bình an của Chúa’ bỗng dưng biến thành chiến tranh lạnh.”
Khoảnh khắc ấy cho thấy: nghi thức trong nhà thờ chỉ có ý nghĩa khi ta biến nó thành lối sống mỗi ngày. Nếu không, cái bắt tay thân thiện kia sẽ trở nên trống rỗng.
Gia đình – nơi bình an dễ vỡ vụn
Gia đình được gọi là “Hội Thánh tại gia”, là nơi tình yêu Thiên Chúa trở nên cụ thể trong tình yêu vợ chồng, cha mẹ – con cái. Thế nhưng, nghịch lý là: chính nơi đáng lẽ phải bình an nhất, lại thường xuyên đầy nghi kị và trách móc.
Một câu nói vô tình: “Anh đi làm về muộn quá” có thể bị hiểu thành trách móc. Người chồng phản ứng: “Tôi đi kiếm tiền cho nhà này chứ có đi chơi đâu.” Từ chuyện nhỏ, cả hai biến thành một trận cãi vã. Hoặc đôi khi, không còn sức để cãi, họ chọn cách im lặng. Nhưng đó không phải im lặng của bình an, mà là sự trừng phạt nhau bằng khoảng cách.
Thánh Augustinô từng nói: “Im lặng cũng có thể giết chết tình yêu, nếu nó không được lấp đầy bằng sự tha thứ.” Một cặp vợ chồng không hề cãi vã, nhưng nhiều năm không trao cho nhau một lời tử tế. Họ vẫn ở chung nhà, ăn chung bàn, nhưng tâm hồn xa lạ. Sự im lặng ấy giống như bóng tối che phủ, khiến bình an trở thành xa xỉ.
Thực tế, có ba nguyên nhân khiến vợ chồng dễ rơi vào vòng xoáy bất an:
- Kỳ vọng quá lớn. Người chồng chờ vợ hiểu mình không cần nói ra; người vợ mong chồng đoán được ý mình. Khi không đáp ứng, thất vọng biến thành nghi ngờ.
- Chú tâm vào lỗi thay vì vào tình. Một sai sót nhỏ bị ghi nhớ, một lời vô ý bị phóng đại. Vợ chồng trở thành “quan tòa” của nhau.
- Cái tôi quá lớn. Thay vì tìm giải pháp, mỗi người muốn thắng trong tranh luận. Thế là, từ chuyện chọn trường cho con, có gia đình biến thành “xung đột quan điểm sống” và dẫn đến ly hôn.
Giáo huấn trong Tông huấn Familiaris Consortio (Thánh Gioan Phaolô II) nhấn mạnh: “Gia đình là trường học đầu tiên của sự bình an.” Nếu gia đình thiếu bình an, xã hội cũng sẽ bất an. Thế nên, trách nhiệm của mỗi đôi vợ chồng không chỉ là duy trì hạnh phúc riêng, mà còn góp phần xây dựng bình an chung.
Con đường đi đến bình an thật sự
Bình an không phải là né tránh mọi xung đột, mà là có thể tranh luận mà vẫn yêu thương. Đó là khi vợ chồng biết tha thứ, biết xin lỗi, và biết đặt tình yêu cao hơn cái tôi.
Thánh Gioan XXIII từng nhắn nhủ: “Chỉ có tình yêu mới biến thù hận thành bình an.” Và bình an gia đình chỉ có thể tồn tại khi tình yêu đủ lớn để bao dung những yếu đuối.
Một cặp vợ chồng già chia sẻ bí quyết: “Chúng tôi cãi nhau hoài, chuyện mặn nhạt, chuyện bát đũa. Nhưng cuối ngày, tôi vẫn nói ‘xin lỗi’, bà ấy vẫn cười ‘tôi mới sai nhiều’. Cứ thế mà bình an giữ được mấy chục năm.”
Những bước đi cụ thể để tìm lại bình an:
- Thành thật nhưng dịu dàng. Thay vì hét: “Anh chẳng bao giờ hiểu tôi”, hãy nói: “Điều này làm em buồn, em mong anh quan tâm hơn.”
- Xin lỗi và tha thứ. Một gia đình ở Sài Gòn kể: khi căng thẳng, họ viết lời xin lỗi lên tờ giấy nhỏ bỏ vào túi nhau. Dù chưa nói được thành lời, nhưng tờ giấy đã làm dịu cơn giận.
- Cầu nguyện chung. Có đôi vợ chồng, dù còn giận, vẫn đọc một kinh Lạy Cha trước khi ngủ. Chính câu: “Xin tha nợ chúng con, như chúng con cũng tha cho kẻ có nợ chúng con” khiến họ bật cười, thấy giận dỗi nhỏ bé.
- Đặt tình yêu trên lý lẽ. Một người chồng từng nói: “Tôi biết mình đúng, nhưng tôi vẫn im lặng xin lỗi, vì tôi sợ mất vợ hơn là sợ mất lý lẽ.”
Trong Kinh Thánh, gương Thánh Giuse cũng là bài học quý giá. Khi thấy Maria mang thai, ông hoàn toàn có thể nghi ngờ và trách móc. Nhưng ông đã chọn “im lặng công chính”, không bêu rếu, không kết án. Chính sự hiền lành ấy đã mở đường cho Thiên Chúa tỏ bày ý định của Ngài. Bình an của Giuse không phải từ sự im lặng lạnh lùng, mà từ niềm tin và lòng yêu thương.
Bình an trong Thánh lễ không thể chỉ là một nghi thức chóng vánh. Nó phải trở thành nhịp sống thường ngày, bắt đầu từ gia đình – nơi mỗi lời nói, ánh mắt, cử chỉ đều có thể vun đắp hoặc phá hỏng hạnh phúc. Đừng để bình an biến thành sự im lặng chết chóc. Hãy để lời chúc “Bình an của Chúa Kitô ở cùng anh chị em” vang vọng trong chính bữa cơm, giấc ngủ, và câu chuyện gia đình. Bởi khi gia đình thật sự bình an, xã hội mới có thể được an bình.
Tags: nhà thờ, gia đình, im lặng, trở thành, thay vì, bình an, khoảnh khắc, nhắc nhở, nụ cười, linh mục, bắt tay, linh thiêng, hiểu biết, nghịch lý, nâng đỡ, lạnh lùng, làm sao, bàn thờ
