Nhớ – chỉ một chữ ngắn ngủi, nhưng chứa cả một trời kỷ niệm, nơi tình yêu, ký ức và nỗi khắc khoải giao hòa thành hơi thở của cuộc sống.
Khi cất lên tiếng NHỚ, nó mang trong lòng cả một bầu trời cảm xúc. “Nhớ” không có hình thù, không cân đo đong đếm được, nhưng ai trong đời cũng ít nhất một lần trải qua, nhiều khi là cả đời mang theo. Chữ “nhớ” giống như một làn hương thoảng, khi thì ngọt ngào làm ta mỉm cười, khi lại day dứt khiến ta thở dài, nhưng tựu trung, nó là dấu ấn còn sót lại của tình yêu, của ký ức, của những gì từng chạm đến tim ta.
Có người nói: sống là để nhớ và để được nhớ. Quả thật, nếu ta đi qua đời mà không để ai nhớ, hoặc chẳng nhớ về ai, thì đời sẽ nhạt nhẽo biết bao. Nhớ chính là sợi dây vô hình nối ta với quá khứ, với con người, với quê hương, với cả những giấc mơ chưa thành.
Có lẽ chữ nhớ đầu tiên trong đời mỗi người là nhớ mẹ. Đứa bé mới chập chững rời vòng tay, đã cất tiếng khóc vì nhớ hơi ấm quen thuộc. Càng lớn, khoảng cách đời người càng xa, “nhớ mẹ” lại càng nặng. Người con đi làm ăn xa, mỗi lần nghe tiếng gió rì rào qua hàng tre trước ngõ, hay thoang thoảng mùi cơm mới nấu, trong tim lại trào dâng cảm giác nhớ nhà, nhớ bàn tay gầy guộc của mẹ.
Nhớ cha cũng thế. Không ồn ào, không vồ vập, nhưng là thứ nhớ đằm sâu như gốc cây già. Nhớ dáng cha còng lưng ngoài đồng, nhớ giọng trầm dặn dò trước lúc con đi xa. Cái nhớ ấy đôi khi biến thành niềm hối tiếc: vì mải chạy theo cơm áo gạo tiền mà ta ít về thăm, ít nói một lời yêu thương.
Ai từng xa quê mới hiểu hết nỗi nhớ này. Nhớ con sông uốn lượn qua cánh đồng, nhớ cây đa đầu làng, nhớ tiếng ve râm ran trưa hè, nhớ cái lạnh se se của đêm tháng chạp. Có khi chỉ một câu hát dân ca vang lên nơi xứ lạ, đã đủ khiến ta nghẹn ngào, như thể cả một quê hương ùa về trong lồng ngực.
Nhà thơ Tố Hữu từng viết:
“Quê hương mỗi người chỉ một,
Như là chỉ một mẹ thôi.”
Quê hương không thể thay thế. Dù ta đi muôn nơi, trong tim vẫn có một ngăn dành cho những ký ức tuổi thơ, dành cho mảnh đất nơi ta cất tiếng khóc chào đời. Nhớ quê hương là nhớ cội nguồn, nhớ chính mình.
Tuổi thơ trôi qua nhanh, nhưng để lại những mảnh ký ức không phai. Nhớ trò đánh chuyền, thả diều, nhớ ngày mưa lội ruộng bắt cá, nhớ buổi học cuối cấp cười mà nước mắt rưng rưng. Khi trưởng thành, mỗi lần nhớ về tuổi thơ, ta thường tự hỏi: sao ngày xưa hạnh phúc giản dị đến thế, còn bây giờ có đủ đầy hơn cũng chẳng tìm thấy bình yên như trước?
Nhớ tuổi thơ không phải để nuối tiếc, mà để ta giữ trong mình một phần trong trẻo, để nhắc nhở: giữa bộn bề, hãy sống đơn sơ như đứa trẻ từng biết vui chỉ vì được nô đùa dưới mưa.
****
Có lẽ “nhớ” day dứt nhất là nhớ một người từng yêu. Cái nhớ này vừa ngọt ngào, vừa xót xa. Nhớ nụ cười, ánh mắt, nhớ cả giận hờn, trách móc. Có khi chỉ một bản nhạc vang lên, một con đường quen thuộc, ta lại thấy bóng dáng người xưa hiện về.
Nhớ trong tình yêu có sức mạnh đặc biệt: nó khiến ta muốn sống tốt hơn, muốn giữ trong lòng những gì đẹp đẽ. Nhưng nhớ cũng có thể làm tim quặn thắt, vì biết rằng khoảng cách, hay thời gian, đã ngăn không cho ta trở lại ngày xưa.
Thánh Augustinô từng nói: “Trong sâu thẳm của ký ức, tôi gặp được chính mình.” Có lẽ, nhớ một người từng yêu cũng chính là cách ta soi thấy một phần sâu thẳm của chính mình – nơi tình yêu đã từng nảy mầm.
Trong Phúc Âm, Chúa Giêsu nói: “Hãy làm việc này mà nhớ đến Thầy.” (Lc 22,19). Nhớ trong đức tin không phải là tiếc nuối, mà là sống lại tình yêu. Khi ta nhớ Chúa, là ta sống với tình yêu cứu độ của Ngài. Cũng vậy, khi ta nhớ một người thân đã khuất, là ta giữ họ sống mãi trong tim, qua lời cầu nguyện, qua những việc thiện ta làm nhân danh họ.
Nhớ trong đức tin không dừng ở cảm xúc, mà trở thành động lực để ta sống tốt hơn, để tình yêu được tiếp nối.
Có những lúc ta mải chạy theo dòng đời, đến một ngày chợt ngồi lặng mà thấy nhớ… chính mình. Nhớ cái tôi từng hồn nhiên, từng say mê, từng khao khát. Nhớ những giấc mơ dang dở, những lý tưởng tuổi trẻ. Đó là một dạng nhớ khác, lặng lẽ và sâu xa: nhớ để quay về, để tìm lại bản ngã, để biết ta là ai giữa cuộc đời bề bộn.
“Nhớ” là bằng chứng của tình yêu. Ta chỉ nhớ điều gì từng chạm đến tim mình. Không nhớ thì không yêu, không gắn bó. Nhớ là một loại hạnh phúc, dẫu nhiều khi pha lẫn khổ đau, vì nó cho ta biết mình đã từng sống hết lòng.
Và cuối cùng, có lẽ điều đẹp nhất không phải là nhớ, mà là được người khác nhớ về ta – như một kỷ niệm ấm áp, một bóng hình khó phai.