Hoàng TuấnĐêm Sài Gòn mùa mưa, ánh đèn vàng hắt xuống con hẻm nhỏ nơi Nam sống. Tiếng xe ngoài đường đã vãn, chỉ còn tiếng gõ phím lạch cạch trong căn phòng tầng ba. Nam – một nhà báo hơn hai lăm năm trong nghề – vẫn ngồi miệt mài trước màn hình laptop.
Anh vốn là người nhiều chữ. Suốt chừng ấy năm, Nam đi khắp nơi, từ miền núi biên giới đến hải đảo xa xôi, viết về những phận người lam lũ, về những phóng sự điều tra đầy cạm bẩy. Nhưng có một giấc mơ anh luôn cất giấu: viết tiểu thuyết. Đêm nay, sau một ngày làm việc mệt nhoài, anh lại trở về với “thế giới thứ hai” của mình. Anh viết về một đôi vợ chồng, những nhân vật hư cấu mà anh đã nuôi trong đầu suốt mấy tháng qua. Đoạn này, anh để họ cãi vã nảy lửa, rồi cuối cùng kéo nhau ra tòa.
Ngón tay Nam gõ liên hồi. Câu chữ như dòng máu nóng chảy ra. Anh không để ý gì đến thời gian, không biết rằng đồng hồ đã điểm quá nửa đêm. Ngoài kia, mưa lất phất gõ cửa sổ. Trong này, chữ nghĩa rơi xuống dồn dập, khốc liệt. Viết xong, Nam đứng dậy, rót cho mình một ly trà gừng. Anh thở phào, nghĩ bụng: “Ngày mai sửa lại cũng được.” Rồi anh quên mất một chi tiết quan trọng: bản thảo để chế độ “open” trên nền tảng lưu trữ chung.
Sáng hôm sau, khi Nam bận họp tòa soạn, vài đồng nghiệp rảnh tay đã tò mò mở file bản thảo ấy. Đọc đến cảnh vợ chồng cãi vã rồi ra tòa, họ trố mắt nhìn nhau:
– Ủa, chẳng lẽ Nam đang viết chuyện thật?
– Nghe đâu dạo này vợ chồng ảnh hay căng thẳng lắm. Chắc đúng rồi!
Tin đồn như thứ gió độc, len lỏi từ phòng làm việc ra tận quán cà phê trước cổng báo. Và trong những kẻ hiếu sự, có một người đã thì thầm vào tai vợ Nam:
– Chị à, em đọc bản thảo của anh Nam. Thấy anh ấy viết chuyện vợ chồng cãi nhau, rồi ly hôn. Có khi nào… là chuyện thật không?
Người vợ vốn tin chồng, nhưng khi tận mắt nhìn thấy vài đoạn bản thảo Nam quên đóng, lòng chị dấy lên nỗi ngờ vực. Những câu chữ lạnh lùng kia như vết dao cứa vào tim: “Anh không còn chịu đựng được nữa… Ra tòa thôi.” Chị lặng người. Bao năm chung sống, chưa bao giờ chị nghĩ sẽ có ngày đọc những dòng như vậy, lại từ chính chồng mình.
Từ hôm ấy, mâm cơm trong nhà Nam không còn khói ấm. Vợ anh ít nói, lặng lẽ bày vài món sơ sài, có hôm còn chẳng buồn nấu. Nam trở về sau giờ làm, ngồi trước mâm cơm nguội lạnh mà thấy tim mình buốt giá. Anh không dám hỏi, cũng không dám trách. Anh chỉ lặng lẽ ăn, hoặc có khi bỏ bữa, lén ghé quán phở đầu hẻm. Người đàn ông từng dạn dày với những trận bão dư luận giờ lại thua đau trước sự im lặng của vợ mình.
Đêm nằm, Nam nghe tiếng vợ xoay lưng về phía khác, khoảng trống giữa hai người rộng như hố sâu. Hai tháng trời, anh sống như kẻ bị bỏ đói – không chỉ cái bụng, mà cả tâm hồn. Có lần, anh lén nhìn vợ, muốn mở lời: “Em à, đó chỉ là tiểu thuyết, không phải đời thực.” Nhưng cổ họng nghẹn lại, anh không sao nói được.
Trong những ngày ấy, Nam thường nhớ tới những câu xưa. Khổng Tử dạy: “Nhất ngôn hưng bang, nhất ngôn bại quốc.” Một lời có thể cứu, một lời cũng có thể phá. Còn trong Phúc Âm, Chúa Giê-su đã nói: “Bởi lời nói của ngươi, ngươi sẽ được xưng công chính; và cũng bởi lời nói của ngươi, ngươi sẽ bị lên án.” Nam hiểu, những câu chữ vô tình của mình – vốn chỉ để phục vụ tiểu thuyết – đã trở thành bản án trong lòng vợ. Anh lại nghĩ đến Tào Tháo. Con người ấy, cả đời dùng ngôn từ như vũ khí. Một câu hứa hẹn có thể là cái bẫy. Một lời lạnh lùng có thể giết người không dao. Phải chăng, ngôn từ nào cũng tiềm ẩn lưỡi dao trong nó?
Một tối, Nam trở về nhà muộn. Trời mưa tầm tã. Anh thấy vợ ngồi thẫn thờ trước màn hình, mở đúng file bản thảo. Chị nhìn anh, ánh mắt vừa giận vừa buồn:
– Đây là gì? – giọng chị run run. – Anh viết về ai? Về chúng ta sao?
Nam đứng chết lặng. Trong khoảnh khắc ấy, anh nhận ra mình không thể im lặng thêm nữa. Anh ngồi xuống, nói:
– Đây là tiểu thuyết. Anh viết về nhân vật, không phải về chúng ta. Anh xin lỗi vì đã sơ suất, để người ta hiểu lầm, rồi nói với em những điều không thật.
Người vợ lắc đầu:
– Nhưng chữ nghĩa của anh… lạnh lùng quá. Nó như vũ khí đâm thẳng vào tim em.
Nước mắt chị rơi. Nam thấy lòng mình đau nhói. Anh muốn đưa tay lau, nhưng chị đã xoay mặt đi.
Đêm đó, Nam trằn trọc. Rạng sáng, anh quyết định in toàn bộ bản thảo ra, ngồi viết thêm một đoạn mới. Lần này, không phải cảnh vợ chồng cãi nhau, mà là cảnh họ ngồi lại, sau cơn giận dữ, nắm tay nhau nói lời tha thứ. Anh đưa tập giấy cho vợ, nói khẽ:
– Đây mới là đoạn kết anh muốn viết. Và đó cũng là đoạn kết cho chúng ta.
Người vợ cầm lấy, mắt còn đẫm lệ. Chị đọc chậm rãi từng chữ. Rồi chị ngẩng lên, nhìn chồng hồi lâu. Cuối cùng, chị thở dài, khe khẽ:
– Em chỉ cần anh nói thật. Và em tin anh lần này.
Khoảnh khắc ấy, Nam thấy lòng mình nhẹ nhõm như vừa đi qua một cơn bão. Từ hôm đó, mâm cơm lại có khói, có mùi cá kho, có bát canh rau giản dị. Nam ăn mà thấy ngon đến tận tim. Anh hiểu, hạnh phúc đôi khi chỉ giản đơn vậy thôi.
Anh cũng rút ra một bài học lớn: ngôn từ – thứ mà anh hằng ngày dùng để mưu sinh – cũng chính là lưỡi dao có thể làm tổn thương người mình yêu thương nhất. Và chỉ có sự chân thành, sự cẩn trọng mới biến nó thành ánh sáng. Nam tiếp tục viết tiểu thuyết, nhưng lần này, anh luôn kiểm tra kỹ trước khi rời bàn phím. Anh biết, tiểu thuyết nào cũng có thể viết lại. Và đời thực cũng vậy – chỉ cần con người biết chọn lựa ngôn từ, biết dùng chữ nghĩa để chữa lành thay vì gây thương tích.
Ngoài kia, trời đã ngớt mưa. Trong căn phòng nhỏ, tiếng gõ phím lại vang lên, nhưng lần này, không còn lạc lõng nữa. Bởi bên bếp, người vợ đang nấu nồi canh, và mùi thơm lan tỏa như một minh chứng: bình yên đã trở lại.
Câu chuyện về Nam không chỉ là nỗi riêng của một nhà báo mê chữ nghĩa. Nó là tấm gương phản chiếu cho tất cả chúng ta trong đời sống hôm nay – một thời đại mà ngôn từ được tung ra, lưu lại, và lan truyền nhanh hơn cả cơn gió. Một câu nói buột miệng, một đoạn viết sơ ý, có thể trở thành lưỡi dao vô hình làm tổn thương người khác. Nhưng ngôn từ cũng có thể là liều thuốc, là ánh sáng, nếu ta biết cẩn trọng và dùng nó để xây dựng, để yêu thương.Khổng Tử dặn: “Quân tử thận ư ngôn.” Tào Tháo nhắc ta phải cảnh giác. Và Phúc Âm thì khẳng định: “Phúc thay ai xây dựng hòa bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa.” Ba lời nhắc ấy, dù ở ba thời đại khác nhau, đều chung một ý: ngôn từ không bao giờ vô hại. Nó có thể là vũ khí lạnh lùng, cũng có thể là dòng suối mát lành. Lựa chọn nằm ở chính chúng ta.
Tags: thời gian, cà phê, nhà báo, có thể, im lặng, cuối cùng, phóng sự, làm việc, trở thành, bao giờ, khi nào, phục vụ, trở về, quan trọng, lặng lẽ, tâm hồn, phúc âm, nền tảng, đàn ông, lặng người, thế giới
